هادی عسلی افزود: مصرف موادمخدر پدیدهای است كه آسیبهای آن نه تنها فروشندگان و مصرف كنندگان مواد مخدر كه خانوادهها و به طور كلی جامعه را نیز درگیر خود كرده است. ناامنیهای اجتماعی و پیامدهای آن چون سرقت، كارتن خوابی و ... مسائلی نظیر ابتلا به بیماریهایی از قبیل ایدز و هپاتیت، ایجاد فحشا، افزایش طلاق، رشد شمار كودكان كار و ... در بسیاری از موارد با متغیری چون اعتیاد رابطه مستقیم دارد.
وی افزود: مراكز گذری كاهش آسیب یا (DIC) یكی از اقداماتی است كه مبارزه مستقیم با پیامدهای ویرانگر مصرف مواد مخدر را هدف خود قرار داده است. این مراكز به دانشگاه علوم پزشكی وابسته هستند و پیشگیری از گسترش عفونتهای خطرناكی چون انواع هپاتیت، ایدز، سل، بهبود زخمهای عمیق و عفونی ناشی از مصرف مواد مخدر در میان معتادان نمونه هایی از هدف آن ها به شمار می رود. آموزش و آگاه سازی پایه اصلی خدمات مراكز دی. آی. سی را تشكیل می دهد. این مراكز در راستای كاهش هر چه بیشتر آسیبهای جسمی و روانی ناشی از مصرف مواد مخدر به مراجعه كنندگان خدماتی را ارایه می دهد.
كارشناس دفتر پيشگيري و بازتواني اعتياد بهزیستی خراسان رضوی درخصوص انواع مراكز كاهش آسيب و نوع ارائه خدمات، گفت: برنامههای کاهش آسیب با توجه به نیاز و مشخصات منطقه و ارزیابیهای انجام گرفته در واحدهای متنوعی از قبیل مرکز گذری، مرکز سرپناه شبانه، مرکزگذری/ سرپناه شبانه، تیم امداد رسان سیار، مرکز گذری سیار، ایستگاه کاهش آسیب یا کانکس ارائه میشود.
وی درخصوص مراکز گذری ، گفت: این مراکز به منظور کنترل یا کاهش رفتارهای پرخطر به افراد دارای اختلال مصرف مواد و معتادان سخت در دسترسی که به مراکز درمان مراجعه نمی کنند، 4 الی 6 ساعت در شبانه روز، خدمات کاهش آسیب را ارائه میدهد.
عسلی افزود: مرکز سرپناه شبانه جهت اسکان معتادان بی خانمان با رفتار پرخطر خدماتی مانند اسکان شبانه معتادان بی سرپناه، تغذیه، استحمام و خدمات کاهش آسیب را ارائه می کند. این مراکز از ساعت ۷ عصر تا ۷ صبح فعالیت دارند.
وی درخصوص مراکز گذری/ سرپناه شبانه، گفت: این مراکز از ادغام مرکز گذری و مرکز سرپناه شبانه ایجاد گردیده است. در این مراکز علاوه بر خدمات روزانه مرکز گذری خدمات شبانه و اقامت در شب نیز به مراجعان ارائه می شود. از مزیتهای این روش دسترسی بیشتر خدمات برای مراجعان و همچنین در مواردی نیز صرفه جویی در هزینه ها است.
كارشناس دفتر پيشگيري و بازتواني اعتياد بهزیستی خراسان رضوی درخصوص تیمهای امداد رسان سیار، گفت: تیم سیار معمولاً از دو نفر که بیشتر افراد بهبود یافته میباشند، تشکیل میشود. تیم سیار به شناسایی پاتوقهای معروف و محل تجمع مصرفکنندگان خیابانی میپردازد و در محل پاتوق خدمات کاهش آسیب را ارائه میکند.
وی افزود: یکی دیگر از مراکزی که در زمینه پیشگیری از آسیب اعتیاد خدمات ارائه میدهد، مراکز گذری سیار است. این مرکز در ساعات معینی از روز در منطقه تحت پوشش خود، خدمات کاهش آسیب اعتیاد را با استفاده از ماشین (ون)، در مناطق آلوده و پرخطر به معتادان تزریقی ارائه می دهد. این مراکز هم خدمات سیاری دارند مشابه تیم سیار ولی از امکانات بیشتری برخوردار میباشند و یک ون تجهیز شده در پاتوق های مختلف و در زمان های مختلف می تواند به ارائه خدمات پردازد.
عسلی درخصوص ایستگاه کاهش آسیب کانکس، گفت: مرکزی است در قالب کانکس با قابلیت جابجایی که خدمات کاهش آسیب در ابعاد کوچکتر از مرکز گذری و مشابه آن ارائه میدهد و به صورت روزانه فعالیت دارد. این مراکز در مکان هایی که نیاز به خدمات کاهش آسیب وجود دارد و راه اندازی مرکز گذری به خاطر شرایط منطقه بسیار مشکل است، راه اندازی میشود.
وی افزود: برنامه کاهش آسیب مصرف مواد شامل مداخلاتی است که با هدف اولیه کاهش عواقب بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی متعاقب مصرف مواد مخدّر و محرک صورت میگیرد و الزاماً با کاهش مصرف مواد همراه نیست. فرد مصرف کننده، خانوادههای آنان و بقیه افراد اجتماع میتوانند از برنامههای کاهش آسیب بهرهمند شوند.
كارشناس دفتر پيشگيري و بازتواني اعتياد بهزیستی خراسان رضوی افزود: نتیجه اجرای برنامه های کاهش آسیب، کاهش سیر پیشرونده و فاجعه بار HIV از راه تزريق مشترک بوده است بهطوري که سهم اعتیاد تزريقی در بروز موارد جديد HIV از حدود 80 درصد در سالهای شروع برنامه در سال 1381 به 43 درصد در سال 1402 رسیده است. با ارتقاء برنامههای کاهش آسیب در بین مصرف کنندگان تزريقی، شیوع اچ آی وی در اين گروه را نکته قابل توجه افزايش برنامه های شناسايی ويروس اچ آی وی است که مساله تقويت سیستم موجود را بیش از بیش میطلبد.