مراكز گذري يا دي آي سي چه خدماتي به معتادان مي دهد؟
مراکز گذری (DIC)جهت ارائه خدمات کاهش آسیب (آموزش تزریق سالم ورفتار جنسی سالم ،ارائه سوزن وسرنگ ،کاندوم ،غذا ،پوشاک واستحمام )به معتادان با رفتارهای پر خطر می باشد .این مراکز در طول روز خدمات ارائه می دهند. هر مرکز گذری حداقل دارای یک تیم سیار متشکل از دو نفر می باشد که خدمات کاهش آسیب را به معتادان سخت در دسترسی که به مراکز مراجعه نمی کنند، ارائه می دهند.
آموزش و آگاه سازی، پایه اصلی خدمات مراكز دی. آی. سی را تشكیل می دهد. این مراكز در راستای كاهش هر چه بیشتر آسیب های جسمی و روانی ناشی از مصرف مواد مخدر به مراجعه كنندگان خدماتی را ارایه می دهند.
سوالات متداول در خصوص انواع مراكز كاهش آسيب و نوع ارائه خدمات:
برنامه های کاهش آسیب با توجه به نیاز و مشخصات منطقه و ارزیابی های انجام شده در واحدهای متنوعی ارائه می شود که عبارتند از: مرکز گذری (DIC)، مرکز سرپناه شبانه(Shelter)، مرکزگذری/ سرپناه شبانه(DIC/shelter)، تیم امداد رسان سیار (Outreach)، مرکز گذری سیار (Mobile Center)، ایستگاه کاهش آسیب (کانکس).
1- مرکز گذری (DIC):
به منظور کنترل یا کاهش رفتارهای پرخطر، این مرکز به افراد دارای اختلال مصرف مواد و معتادان سخت در دسترسی که به مراکز درمان مراجعه نمی کنند، خدمات کاهش آسیب (آموزش تزریق سالم و رفتار جنسی سالم، ارائه سوزن و سرنگ، کاندوم، غذا، پوشاک و استحمام) ارائه می‌دهد. این مراکز روزانه هستند و ۴ الی ۶ ساعت در روز خدمات ارائه می‌کنند. در ۲۶ استان به تعداد ۹۶ مرکز گذری مردان و ۱۲ مرکز گذری زنان در ۹ استان در حال فعالیت هستند که مجموعاً ۱۰۸ مرکز گذری در کشور به ارائه خدمات می پردازند.
2- مرکز سرپناه شبانه (Shelter):
مرکزی است جهت اسکان معتادان بی خانمان با رفتار پرخطر که خدماتی شامل کاهش آسیب مانند: اسکان شبانه معتادان بی سرپناه، تغذیه، استحمام و خدمات کاهش آسیب را ارائه می کند. این مراکز از ساعت ۷ عصر تا ۷ صبح خدمات ارائه می دهند. در ۲۱ استان کشور تعداد ۵۳ مرکز سرپناه شبانه مردان و ۲۰ مرکز سرپناه شبانه زنان در ۱۴ استان در حال فعالیت هستند که مجموعاً ۷۳ مرکز در کشور به ارائه خدمات می پردازند.
3- مرکز گذری/سرپناه شبانه (DIC/shelter):
مراکز گذری / سرپناه شبانه مراکزی هستند که از ادغام مرکز گذری و مرکز سرپناه شبانه ایجاد شده‌اند در این مراکز علاوه بر خدمات روزانه مرکز گذری خدمات شبانه و اقامت در شب نیز به مراجعان ارائه می شود. از مزیت های این روش دسترسی بیشتر خدمات برای مراجعان و همچنین در مواردی نیز صرفه جویی هزینه هاست. در حال حاضر تعداد ۲۷ مرکز گذری/ سرپناه شبانه مردان در ۱۶ استان و ۶ مرکز گذری/ سرپناه شبانه زنان در ۵ استان کشور در حال فعالیت اند که مجموعاً ۳۳ مرکز در کل کشور به ارائه خدمات می پردازند.
4- تیم امداد رسان سیار (Outreach):
 تیم سیار معمولاً متشکل از دو نفر که بیشتر افراد گروه همتا (افراد بهبود یافته) هستند، می باشد. تیم سیار به شناسایی پاتوق های معروف و محل تجمع مصرف‌کنندگان خیابانی می پردازد و در محل پاتوق خدمات کاهش آسیب را ارائه می‌کند. بخشی از تیم ها وابسته به مرکز گذری یا مراکز گذری/ سرپناه شبانه و برخی از تیم ها نیز به عنوان تیم سیار مستقل می باشند. تعداد ۱۴۰ تیم سیار وابسته در ۳۱ استان کشور و ۳۱ تیم سیار مستقل در ۱۰ استان کشور فعال هستند.
5- مرکز گذری سیار (Mobile Center):
مرکزی است که در ساعات معینی از روز در منطقه تحت پوشش خود، خدمات کاهش آسیب اعتیاد (آموزش تزریق سالم و رفتار جنسی سالم، ارائه سوزن و سرنگ، کاندوم، غذا، پوشاک و استحمام) را با استفاده از ماشین (ون یا مینی بوس)، در مناطق آلوده و پرخطر به معتادان تزریقی ارائه می دهد. این مراکز هم خدمات سیاری دارند مشابه تیم سیار ولی از امکانات بیشتری برخوردارند و یک ون تجهیز شده در پاتوق های مختلف و در زمان های مختلف می تواند به ارائه خدمات پردازد. در حال حاضر در ۱۸ استان تعداد ۳۴ موبایل ون یا مرکز سیار فعالیت دارند.
6- ایستگاه کاهش آسیب ( Harm reduction station):
  مرکزی است در قالب کانکس با قابلیت جابجایی که خدمات کاهش آسیب در ابعاد کوچکتر از مرکز گذری و مشابه آن ارائه می دهد و به صورت روزانه فعالیت دارد. این مراکز در مکان هایی که نیاز به خدمات کاهش آسیب وجود دارد و راه اندازی مرکز گذری به خاطر شرایط منطقه بسیار مشکل است یکی از گزینه های مناسب ایستگاه کاهش آسیب یا کانکس های کوچک حدود ۲۰-۱۵ متر مربع است. این ایستگاه ها (کانکس ها) به تازگی راه اندازی شده و در کل کشور در حال حاضر ۲۴ کانکس در ۱۵ استان شروع به فعالیت کرده اند.